• pl

Zabytki architektury sakralnej

Kościół pod wezwaniem Wszystkich Świętych i Matki Bożej Różańcowej

Kościół pod wezwaniem Wszystkich Świętych i Matki Bożej Różańcowej
Pszczyna, pl. ks. Józefa Kuczery 2
32 210 42 66

www.wszystkichswietych.info

 Zbudowany w połowie XVIII wieku według planów architekta Christiana Jahne. Powstał w miejscu istniejącego tu już w XIV wieku kościoła parafialnego i był kilkakrotnie przebudowywany. W 1849 roku nadbudowano wieżę, zaś w latach 1930-31 dobudowano boczną kaplicę od strony południowej i zakrystię od strony północnej. W czasie remontu w 1957 roku bezpowrotnie zniszczono dekorację stiukową stropu nawy i prezbiterium, wykonaną w XVIII wieku przez pochodzącego z Bielska Antoniego Haila. Wielokrotne przebudowy zatarły cechy późnobarokowego projektu i dlatego też dzisiaj świątynia nie należy do zabytków wysokiej klasy. Ma trójboczne zamknięte prezbiterium, do którego od północy przylegają kaplica z kryptą oraz zakrystia, od południa - nowsza kaplica z emporą. Prostokątną nawę kościelną i prezbiterium przykrywa wspólny sufit, a od zachodu przylega do nawy wysoka wieża.

 

Zabytkową wartość przedstawia:


- późnobarokowy, dwupoziomowy, drewniany chór muzyczny z XVIII wieku z ustawionymi na górnej kondygnacji organami i ozdobnymi polichromiami z motywami kwiatowymi,
- późnobarokowy ołtarz główny, także z XVIII wieku, z obrazem olejnym przedstawiającym adorację Świętej Trójcy przez wszystkich świętych z 1815 roku, pędzla Franciszka Frümla z Fulneku na Morawach i rzeźbami świętego Piotra, Pawła, Augustyna, Ambrożego i aniołów,
- wczesnobarokowa kuta krata z XVII wieku zamykająca wejście do północnej kaplicy Matki Boskiej Różańcowej, ufundowanej w 1690 roku przez księdza proboszcza Franciszka Jana Szafrańskiego,
- boczne ołtarze o cechach późnobarokowych, wykonane przez H. Wajsmana z Frydku na Śląsku Cieszyńskim, na lewym ołtarzu - obraz Matki Bożej Przedziwnej z 1764 roku, na prawym - barokowy obraz świętego Jana Nepomucena,
- krypta w podziemiach kościoła, gdzie złożone zostały doczesne szczątki panów na Pszczynie, pochodzących z rodu Promnitzów.

 Kościół do dziś jest użytkowany przez wiernych. Ponadto odbywają się tu liczne koncerty.
 

Kościół Ewangelicki

Kościół Ewangelicki
Pszczyna, ul. Rynek 1
32 210 33 92

www.pszczyna.luteranie.pl

Pierwotny kościół został wzniesiony wraz ze szkołą i mieszkaniem w latach 1743-46, z fundacji hrabiego Erdmanna Promnitza, według planów Christiana Jahne. Drobne zmiany wprowadzono w 1860 roku, kiedy nadbudowano wieżę i w 1896 roku, gdy ufundowano nowe organy. Zniszczony podczas pożaru w 1905 roku, odbudowany został w stylu neobarokowym w latach 1905-07. Fasada kościoła od strony rynku ma okazały portal z dwiema kolumnami jońskimi, wielkie okna pierwszego piętra oraz zupełnie małe na parterze; flankują ją dwa ryzality narożne, przykryte blaszanymi, miedzianymi hełmami. Dach świątyni jest mansardowy, a po północno-zachodniej stronie wznosi się wieża, którą również przykrywa, znacznie okazalszy, hełm miedziany. Od wewnątrz kościół obiegają charakterystyczne dla świątyń ewangelickich drewniane empory z dodatkowymi miejscami siedzącymi dla wiernych. Uwagę zwraca też ołtarz z obrazem Wniebowstąpienie Pana Jezusa, będący darem księżnej Augusty Anhalt-Köthen. Kościół do dziś jest użytkowany przez gminę ewangelicką.

Kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Szkaplerznej w Brzeźcach

Kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Szkaplerznej w Brzeźcach
Brzeźce, ul. Pokoju 1
32 212 03 75

www.parafiabrzezce.pl

 Murowany kościół neogotycki ze strzelistą wieżą wybudowany został w latach 1907-1908 w miejscu rozebranej w 1902 roku drewnianej świątyni z XV wieku. Jest to najokazalsza świątynia wiejska tego stylu na Ziemi Pszczyńskiej. Wzniesiona wielkim nakładem sił i środków nie tylko tutejszej niewielkiej parafii, ale również okolicznej ludności. W świątyni przechowywane są cenne rzeźby i elementy wyposażenia poprzednich kościołów, w tym wspaniały zabytkowy gotycki tryptyk z końca XV wieku, najprawdopodobniej szkoły krakowskiej, pochodzący z dawnego ołtarza głównego. Środkowa część przedstawia motyw Santa Conversatione – Matkę Boską z Dzieciątkiem, której towarzyszą św. Wojciech i Stanisław. Ponad środkową częścią tryptyku umieszczono dwa trójkątne szczyty z wizerunkiem Mojżesza i Salomona. Z kolei na bocznych skrzydłach od ich wewnętrznej strony znajduje się wizerunek św. Pawła i Piotra, poniżej św. Katarzyny i Doroty, po prawej św. Jerzego oraz św. Barbary i Magdaleny. Sceny przedstawione na zewnętrznych stronach bocznych skrzydeł są mocno zniszczone, ale wciąż dają się zidentyfikować. Zobaczyć można zatem scenę Zwiastowania, Matkę Boską Bolesną/Cielesną i Chrystusa Bolesnego. Tryptyk, zwłaszcza środkowy obraz, to mistrzowskie dzieło – smukłe postacie autor uchwycił w subtelnym ruchu, ze scenicznymi gestami. Madonna o delikatnej urodzie prezentuje Dzieciątko w taki sposób, że staje się ono centralnym punktem całej kompozycji. Oprócz tryptyku ze starego kościoła ocalały liczne polichromowane rzeźby ołtarzowe, głównie z XVIII wieku oraz cenne obrazy olejne z tego samego stulecia. Na otaczającym kościół dziedzińcu znajduje się cmentarz, gdzie niezmiennie od siedmiu wieków grzebie się zmarłych. Przy bocznym wejściu na kościelny dziedziniec stoi od 1809 r. nadszarpnięty zębem czasu kamienny posąg św. Jana Nepomucena, wykonany  w okresie natężenia kultu tego czeskiego świętego na Śląsku. Figura tego świętego przedstawia postać duchownego z biretem na głowie, krzyżem na rękach i gałązką palmową-symbolem męczeństwa.

Kościół pod wezwaniem św. Marcina w Ćwiklicach

Kościół pod wezwaniem św. Marcina w Ćwiklicach
Ćwiklice, ul. Zawadzkiego 9
32 211 21 94

 Obecny kościół, prawdopodobnie trzeci z rzędu w tym samym miejscu, postawiono pod koniec XVI lub na początku XVII wieku. Remont połączony z częściową przebudową przeprowadzono w XVIII wieku. Następna renowacja, która zniekształciła nieco ten zabytek, nastąpiła na przełomie XIX i XX w. W XVIII stuleciu na wieży był zegar, na ten czas rzecz niezwykle rzadka w tego typu kościołach wiejskich. Dzisiejsza  świątynia, podobnie jak poprzedniczki, to budowla orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej, szalowana. Wieża konstrukcji słupowej, która w dolnej części została wtopiona w korpus kościoła. Jest ona zakończona baniastym hełmem z latarnią, pokryta gontem. Dach główny siodłowy, kryty gontem, a na nim sześcioboczna wieżyczka na sygnaturkę, kształtu barokowego z latarnią. Z południowej strony kaplica z drzwiami, na których znajduje się zabytkowe ozdobne okucie z dawnego XVI (XVII) wiecznego kościoła. Po obu stronach głównego wejścia umiejscowione są drewniane tablice z nazwiskami parafian, którzy polegli na wojnie i w powstaniach śląskich.We wnętrzu kościoła znajduje się wiele cennych zabytków. Bardzo interesujący jest  późnobarokowy, z połowy XVIII wieku, główny ołtarz z obrazem św. Marcina i umieszczonymi po bokach okazałymi rzeźbami świętych oraz ekspresyjnymi aniołami. Ołtarze boczne są także barokowe – w tym po lewej jest obraz wykonany według tradycji przez ucznia Jana Matejki w końcu XIX wieku, wzorowany na Madonnie Sykstyńskiej Rafaela Santiego; w ołtarzu po prawej stronie znajduje się obraz Ukrzyżowanie z końca XVII wieku. W prezbiterium znajduje się powstała w połowie XVIII wieku chrzcielnica barokowa o dużej wartości artystycznej. Jest to rzeźba anioła trzymającego misę chrzcielną, a całość pokrywa barwna polichromia. Na ścianach nawy i prezbiterium znajdują się wspaniałe barokowe polichromie, wykonane temperą wprost na belkach zrębowych kościoła. Łączenia belek zaklejone są pasami płótna lnianego. Twórcą polichromii z końca XVIII był wywodzący się ze znanej niemieckiej rodziny artystycznej Christian Wilhelm Tischbein, który za jej wykonanie zainkasował 1000 florenów. W prezbiterium  artysta przedstawił sceny z życia patrona kościoła. Na ścianie północnej:   św. Marcin ofiarowuje połowę swego płaszcza żebrakowi, sen świętego, św. Marcin wskrzesza umarłych. Na ścianie południowej od lewej: św. Marcin rozdaje jałmużnę ubogim i kalekim, śmierć św. Marcina. W nawie rozróżniamy sceny pasyjne: na ścianie południowej – Modlitwa w Ogrójcu i Biczowanie; na ścianie północnej – Ecce Homo, Chrystus niosący krzyż, Ukrzyżowanie. W dolnym pasie, pod głównymi obrazami, przedstawiono apostołów: św. Tomasza z włócznią, Jakuba Młodszego, Bartłomieja z nożem, Szymona z piłą, Filipa z krzyżem i Piotra z księgą. W bocznej kaplicy po południowej stronie kościoła znajduje się najcenniejsze z tutejszych dzieł sztuki. To wspaniały, malowany późnogotycki tryptyk Santa Conversatione, pochodzący najpewniej z około 1475 roku i pozostający w kręgu tzw. Szkoły krakowskiej. W jego środkowej części widnieje Matka Boska z Dzieciątkiem oraz  św. Stanisław i św. Marcin. U ich stóp zwracają  uwagę maleńkie postacie wskrzeszonego przez biskupa Stanisława Piotrowina i żebraka, z którym drugi ze świętych podzielił się szatą. Na skrzydłach bocznych przedstawiono wizerunki świętych.  Na lewym skrzydle znajdują się święci: Paweł, Piotr, Barbara i Katarzyna, natomiast na prawym: Jan Chrzciciel, Jakub Starszy, Małgorzata, Dorota. Na rewersach dostrzegamy malowidła świętych niewiast. Tryptyk stanowił zapewne wyposażenie XVI - wiecznego ołtarza. Odnawiano go w czasie drugiej wojny światowej, zaś dawną świetność przywrócono mu przed kilku laty. Na ogrodzonym dziedzińcu kościoła od siedmiuset lat znajduje się cmentarz. Zachowała się na nim mogiła polskich żołnierzy poległych w Ćwiklicach 2 września 1939 roku. Charakterystycznymi dla tutejszego cmentarza są harmonizujące z drewnianą architekturą kościoła drewniane nagrobki z płaskorzeźbami i rzeźbami dłuta miejscowego twórcy, p. Wyrobka.

Kościół pod wezwaniem św. Mikołaja w Łące

Kościół pod wezwaniem św. Mikołaja w Łące
Łąka, ul. Dygasińskiego 3
32 210 50 20

www.parmikolaj.katowice.opoka.org.pl

 Drewniany kościół  o konstrukcji zrębowej został wzniesiony w miejscu spalonej w 1658 roku świątyni pod wezwaniem św. Jadwigi. W latach 1801 - 1802 został on podniesiony i podmurowany, zaś podłogę wykonano z kamiennych płyt. Budowla została przedłużona, oszalowana. Składa się z prostokątnej nawy i niższego, trójbocznie zamkniętego prezbiterium. Nad nawą znajduje się niewielka sygnaturka z latarnią obitą blachą. Przy kościele nie ma charakterystycznych dla regionu  sobotów (podcieni). Wewnątrz kościół jest otynkowany i pokryty nowszą niż on sam polichromią, ale znajdują się tu również interesujące ołtarze barokowe. Dawniej w świątyni można było zobaczyć cenny obraz przedstawiający koronację Matki Boskiej z XVI wieku, który obecnie przechowywany jest w Muzeum Archidiecezjalnym w Katowicach. Obok kościoła na cmentarzu znajduje się cenny zabytek, rzadki na Śląsku przykład dzwonnicy oddzielnej, nie podłączonej z kościołem. Powstała ona w 1660 roku, jest drewniana, o konstrukcji słupowej i pochyłych, mocno zwężających się ku górze ścianach pokrytych gontem. Wieżę przykrywa czworoboczny hełm namiotowy o ściętych narożnikach, a wewnątrz zawieszono gotycki dzwon z XV wieku. Uwagę zwraca oryginalny kształt dzwonnicy - zwężającego się ostrosłupa, przypominającego piramidę.

Kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Studzionce

Kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Studzionce
Studzionka, ul. Jedności 14
32 212 33 56

www.parafiastudzionka.pl

 Murowany kościół powstał w latach 1827 - 1834 w miejscu spalonej w 1822 roku drewnianej świątyni z XV wieku. Na zewnątrz północnego ogrodzenia zachowały się dwa kamienne krzyże pokutne, jedyne tego rodzaju na Ziemi Pszczyńskiej. Na przyległym do kościoła cmentarzu znajduje się m.in. grób poległego w 1919 r. powstańca śląskiego Józefa Malorna oraz zbiorowa mogiła 18 więźniów oświęcimskich pomordowanych w Studzionce przez niemieckich konwojentów w czasie pieszej ewakuacji obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau w styczniu 1945 r. Z powodu pożaru w 1822 r. obecny kościół nie posiada na swym wyposażeniu elementów o charakterze zabytkowym.

Kościół  pod wezwaniem św. Jakuba Starszego Apostoła w Wiśle Małej

Kościół pod wezwaniem św. Jakuba Starszego Apostoła w Wiśle Małej
Wisła Mała, ul. Pawia 13
32 212 31 01

 Drewniana świątynia zbudowana została w 1775 roku przez majstra Jerzego Laska z Chybia zwanego Beczałą, a w 1782 r. cieśla Jerzy Kasztura z Łąki dobudował  wieżę. Nawa i niższe prezbiterium konstrukcji zrębowej są połączone z wieżą słupową o pochylonych ścianach krytych gontami oraz wysuniętą izbicą, całość wieńczy cebulasty hełm. Możliwe jest, że obecna bryła kościoła jest powtórzeniem kształtów poprzedniej świątyni, pochodzącej z XV lub XVI wieku. Świadczy o tym nietypowe dla kościołów z XVIII wieku, a charakterystyczne dla starszych, umieszczenie zakrystii nie obok prezbiterium, ale za nim, na osi świątyni. Ostatnie poważniejsze prace budowlane przy tutejszym kościele przeprowadzono około 1923 roku. Między innymi polegały one na wymianie podwalin i wyprostowaniu pochylonej budowli. Ponadto przedłużono nawę i połączono ją z dzwonnicą, przez co zyskano dodatkową powierzchnię dla wiernych. Świątynia (z wyjątkiem jej wschodniej części i wieży) otoczona jest przydaszkami. Siodłowe dachy i soboty kryte są gontami. Ściany powyżej sobót są szalowane, czyli pokryte deskami. Wieża o pochyłych ścianach także kryta jest gontami. We wnętrzu zachowało się niemal kompletne wyposażenie z końca XVIII wieku. Rokokowy ołtarz główny z 1776 roku, dzieło Wacława Donaya ze Skoczowa, z dużym obrazem patrona kościoła pędzla znanego w okolicy Ignacego Günthera z Opawy. Dwa boczne ołtarze – po lewej dzieło rzeźbiarza Jana Proetzlera z Cieszyna i stolarza Franciszka Zawiszy z Pszczyny, z obrazem Amadeusza Helffera z Cieszyna z 1779 roku, przedstawiającym Opatrzność Bożą, po prawej stronie ołtarz z 1804 roku z wizerunkiem św. Walentego. Konfesjonał z 1778 roku, późnobarokowa ambona z malowanymi przedstawieniami Pana Jezusa, św. Piotra i Pawła oraz drabiny Jakuba i figurą św. Jakuba wieńczącą baldachim, pod amboną stojąca chrzcielnica - rzeźba cherubina trzymającego misę na wodę święconą, wykonana w 1780 roku przez Jana Proetzlera, empora z organami na wysuniętej części, wspartej na ośmiu profilowanych słupach, oraz liczne obrazy i rzeźby. Przy kościele znajduje się cmentarz, który liczy 700 lat i założono go w momencie utworzenia parafii.

Kościół pod wezwaniem Męczeństwa św. Jana Chrzciciela w Grzawie

Kościół pod wezwaniem Męczeństwa św. Jana Chrzciciela w Grzawie
Grzawa, ul. Kościelna 1
32 211 63 11

www.parafiagrzawa.pl

 Poprzedni kościół istniał w tym miejscu już prawdopodobnie w XIV wieku. Kościół w Grzawie to „ecclesia mater”, choć od XIV w. posługę sprawował jeden proboszcz dla Grzawy i Miedźnej. W okresie dezorientacji reformacyjnej Grzawa obroniła się przed husytami, arianami i kalwinami. Luteranie zajmowali kościół od 1590-1628.
  W XVII w. kościół został ustylizowany barokowo (okna, wejście, ołtarze, obrazy).
  Po 400 latach, w 1967 roku, biskup katowicki przywrócił Grzawie samodzielność duszpasterską.
  Wnętrze wykonane jest głównie w stylu barokowym z XVII i XVIII wieku, częściowo również w stylu z XIX wieku. Ołtarz główny barokowy pochodzi z końca XVII w., odnowiony został w 1870 r., z bogatą dekoracją snycerską, rzeźbami św. Piotra i św. Pawła oraz obrazem z 1690 r. przedstawiającym Matkę Boską z Dzieciątkiem. Od południa, zachodu i północy kościół otoczony jest drewnianym ogrodzeniem budowanym na zrąb, z gontowym, dwuspadowym daszkiem. Ogrodzenie od wschodu wykonane jest z desek rozpiętych między murowanymi słupkami.
  Kościół w Grzawie to najstarsza na ziemi pszczyńskiej zabytkowa drewniana świątynia katolicka.

źródło: www.miedzna.pl

Kościół pod wezwaniem św. Barbary w Górze

Kościół pod wezwaniem św. Barbary w Górze
Góra, ul. Topolowa 37
32 211 71 71

Pierwotna drewniana kaplica pw. św. Barbary, będąca fundacją Brodeckich, właścicieli Góry, powstała prawdopodobnie w 1495 r., a więc 500 lat temu. O jej istnieniu wspomina dokument z 1525 r., w którym wzmiankuje się staw "Barborka" leżący niedaleko ówczesnego kościółka. Z zachowanych dokumentów wynika, że kaplica była kilkakrotnie przebudowywana. Jeśli wierzyć rycinie kartografa Hindenberga, to w 1636 r. posiadała smukłą wieżę z cebulastym hełmem. W 1828 wymienia się już jednak wieżę spiczastą ("...einen holzernen spitzigen Glockenturm"), którą po upływie kilkunastu lat od tej daty ponownie przebudowano. Tym razem powstała wieża z blaszanym hełmem nad czworoboczną latarnią. W latach 1948 - 1950 kaplica została rozbudowana. Wieżę odsunięto i w to miejsce wbudowano nawę. Ponieważ owa nawa była wyższa od pozostawionej kaplicy (dziś prezbiterium), zaszła potrzeba podwyższenia wieży. Zmieniono przy tym jej wygląd, co historycy sztuki mocno skrytykowali. Zrezygnowano bowiem z pierwotnego hełmu przerabiając go na czworoboczny daszek namiotowy przechodzący w ośmiobok, zaś dawną imitację izbicy zamieniono na rzeczywistą. Na skutek tej przeróbki wieża przybrała kształt, którego dotąd nie spotykano na Śląsku. Gruntownego remontu i modernizacji kościółka dokonano w latach osiemdziesiątych, za ks. prob. Piotra Zegrodzkiego. Między innymi wymieniono spróchniałą więźbę oraz wszystkie gonty. Odeskowano także przedsionek kościoła, oraz wejście na chór, zaś wokół świątyni postawiono harmonizujący z tą budowlą drewniany parkan. Wykonano również alarmowe zabezpieczenie przeciwpożarowe. Obecnie planuje się zakup klasycznych organów, których tu do tej pory nie ma. We wnętrzu kościoła godne uwagi są wota, złożone przez tutejszych górników, wśród których przeważają różne odznaczenia. Przekazali je swej patronce, św. Barbarze. Kościół odnotowany jest w katalogu zabytków.

źródło: www.miedzna.pl

Kościół pod wezwaniem św. Klemensa w Miedźnej

Kościół pod wezwaniem św. Klemensa w Miedźnej
Miedźna, ul. Wiejska 47
32 211 61 23

www.miedzna.wiara.org.pl

 Historyczne czasy dla Miedźnej rozpoczynają się od 1326 roku. Z tego to bowiem czasu mamy pierwsze pisemne potwierdzenie istnienia parafii Miedźna. Stało się to za sprawą ks. Andrzeja de Verulisa, który odnotował ją w wykazie parafii zobowiązanych do świętopietrza. Miedźniański kościół parafialny zaliczany jest do zabytków budownictwa sakralnego. Obecna świątynia - jak również poprzednie - jest orientowana, to znaczy prezbiterium z ołtarzem głównym znajduje się w jej wschodniej części. Tutejszy drewniany kościół posiada konstrukcję zrębową, natomiast przyległa do niego wieża - słupową. Krótkie prezbiterium, z ołtarzem bramkowym, zamknięte jest prostą ścianą. Od północy przylega do niego równej długości zakrystia. Nawa wzniesiona jest na planie wydłużonego prostokąta i jest wyższa od prezbiterium. Od zachodniej strony dobudowana jest kwadratowa wieża, która wraz z nawą otoczona jest sobotami, czyli przydaszkami. Wizytator z 1792 r. nazwał je "pocieniami". Siodłowe dachy kościoła pokryte są gontami, w tutejszym nazewnictwie szyndziołami. Znajdują się one również na ukośnych ścianach wieży. W górnej części wieży nadwieszona jest tzw. izbica, szalowana ozdobionymi u dołu deskami. Jej zwieńczenie stanowi baniasty hełm z latarnią. W sobotach wbudowane są bramki z wejściami ujętymi w obramienia z mieczami, które miejscowi cieśle zwą "kowbandami".We wschodniej ścianie prezbiterium, za ołtarzem, znajduje się replika witrażyka z początków XV stulecia.  W połowie XIX wieku kościół został rozbudowany. Powstała wówczas także nowa plebania.

źródło: www.miedzna.pl

Kościół pod wezwaniem św. Katarzyny w Pielgrzymowicach

Kościół pod wezwaniem św. Katarzyny w Pielgrzymowicach
Pielgrzymowice, ul. Karola Miarki 6
32 472 30 82

www.pielgrzymowice.parafia.info.pl

  Pierwsze potwierdzone informacje na temat istnienia parafii pochodzą z roku 1335 (liber beneficiorum) oraz 1447 (spis świętopietrza).  W drugiej połowie XVI stulecia miejscowy kościół przejęli protestanci i go użytkowali do roku 1655. Obecna budowla wzniesiona została na miejscu tamtej pierwotnej świątyni. Działo się to w latach 1674-1675. O tym jak wyglądał tutejszy kościół w XVII wieku dowiadujemy się z protokołów powizytacyjnych z lat 1679 i 1688. W roku 1746 dokonano remontu: podniesiono świątynię i wybudowano nową wieżę z dzwonnicą. Większej przebudowy kościoła dokonano za proboszcza Karola la Rose w latach 1908-1911. Wówczas to wybudowano większe prezbiterium, a od strony północnej dostawiono zakrystię i kaplicę. Całość kościoła została pokryta gontem. Obecnie kościół w Pielgrzymowicach to świątynia zabytkowa wpisana w dniu 14.12.1965 do wojewódzkiego rejestru zabytków w Katowicach pod poz. 456/65. Na terenie parafii znajduje się klasztor Sióstr ze Zgromadzenia św. Jadwigi od Niepokalanej Bogarodzicy Dziewicy Maryi (Congregatio Sororum Sanctae Hedvigis ab Immaculata Virgine Genetrice Maria – CSSH). Zgromadzenie prowadzi na terenie parafii Dom Pomocy Społecznej dla dzieci. Pensjonariuszami są dzieci (ok. 90) z głębokim upośledzeniem. Poza opieką nad wspomnianymi dziećmi Siostry Jadwiżanki pełnią posługę w kościele. Pielgrzymowice są znane przede wszystkim jako miejsce urodzenia Karola Miarki (1825-1882), organisty, nauczyciela ludowego, działacza społecznego, autora wielu książek dla prostego ludu, wydawca „Katolika”.

źródło: www.pielgrzymowice.parafia.info.pl

Kapliczka „Bądź Wola Twoja”

Kapliczka „Bądź Wola Twoja”
Pszczyna, ul. Wojska Polskiego

 Nazwa wzięła się od napisu umieszczonego na obrazie. Kapliczka jest budowlą kwadratową, nakryta czterospadowym dachem. W niszach ściennych widoczne są obrazy olejne, między innymi Matka Boska z Dzieciątkiem, Zdjęcie z Krzyża oraz obraz z napisem Bądź Wola Twoja. Kapliczkę postawiono w XVIII wieku w miejscu starszej, podobno tam, gdzie uciekającego z Polski króla Henryka Walezego, który na wieść o śmierci brata, króla Francji Karola IX, chciał udać się do Paryża, by objąć po nim królestwo, dogonił wojewoda krakowski Andrzej Tęczyński, błagając monarchę, by wrócił do Krakowa. Król miał odpowiedzieć właśnie  słowami: „Bądź Wola Twoja", myśląc o swym powrocie do francuskiej ojczyzny.

Synagoga
Pszczyna, ul. Warowna 18

 Zlokalizowana w centrum miasta, wybudowana ze środków gminy żydowskiej po 1852 roku i gruntownie przebudowana z przeznaczeniem na salę kinową w czasie II wojny światowej. Kiedyś w budynku znajdowało się kino Wenus, obecnie jest w rękach prywatnych.
 

Kirkut

Kirkut
Pszczyna, ul. Katowicka

www.kirkuty.xip.pl/pszczyna.html

Cmentarz żydowski z domem przedpogrzebowym znajduje się przy ul. Katowickiej i założony został w 1816 roku. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1817 roku, a ostatni pochówek odbył się prawdopodobnie w 1937 roku. Jest na nim pochowany między innymi rabin David Rau. Oprócz licznych, dosyć tradycyjnych macew z hebrajskimi epitafiami znajdują się tu również okazalsze nagrobki – pochodzące z drugiej połowy XIX wieku i początku XX wieku – o innych formach jak obeliski i stele oraz z napisami głównie po niemiecku. Na cmentarzu wznosi się również interesujący dom przedpogrzebowy z połowy XIX wieku. Jak podaje P. Piluk od 2004 roku Urząd Miejski w Pszczynie realizuje przedsięwzięcie „Odnalezione miejsce. Cmentarz żydowski w Pszczynie” mające na celu uchronienie tego obiektu przed zapomnieniem.

Groby Hochbergów

Groby Hochbergów
Zabytkowy Park Pszczyński

 Groby znajdują się w parku na szczycie niewysokiego wzgórza, zwanego też „Kukułczym Wzgórzem”. Pod skromnymi nagrobkami  pochowano księcia Jana Henryka XV, władającego Pszczyną w latach 1907 – 38, i jego syna Bolka, który zmarł w nie do końca wyjaśnionych okolicznościach w wieku 26 lat. Miało to być tylko tymczasowe miejsce ich pochówku, przed przeniesieniem do głównej siedziby rodowej w Książu, jednak zawierucha wojenna i czasy powojenne nie pozwoliły na to, więc ostatni właściciele Pszczyny pozostali tu już na zawsze.

Groby Anhaltów

Groby Anhaltów
Zabytkowy Park Pszczyński

Groby usytuowane są w pobliżu piwnicy lodowej. Wysoki kamienny obelisk postawiono w 1820 roku z inicjatywy Henryka Anhalta. Wskazuje on miejsce gdzie znajdują się groby jego rodziców i rodzeństwa. Niewielka nekropolia składa się z obelisku piaskowcowego z niemieckim napisem: „Auferstehen Wirst Du Mein Staub Nach Kurzer ruch”, co oznacza po polsku: „zmartwychwstaniesz, ach zmartwychwstaniesz prochu mój po krótkim odpoczynku”. Przed  obeliskiem umieszczone są  proste kamienne płyty nagrobkowe księcia Fryderyka Erdmanna, jego żony Luizy Ferdynandy, hrabianki Stolberg – Wernigerode , ich najstarszego syna księcia Emanuela Ernesta Erdmanna oraz przedwcześnie zmarłych dzieci Luizy i Fryderyka: Christiany i Georga . Naprzeciwko umieszczona jest na wysokim postumencie płyta nagrobna księcia Ludwika Anhalta, a ponad nią stoi żelazny krzyż z ramionami zakończonymi lilijkami i opleciony przez węża.

Kapliczka przy ul. Katowickiej

Kapliczka przy ul. Katowickiej
Pszczyna, ul. Katowicka

 Wybudowana w XVIII wieku barokowa kapliczka ustawiona została prawdopodobnie na miejscu spalonego w 1458 roku, a wybudowanego w 1444 roku kościoła św. Krzyża. Rzeźby przedstawiają scenę ukrzyżowania z Matką Boską i św. Janem. Cała grupa wykonana jest w stylu barokowym przez nieznany miejscowy warsztat, z drewna liściastego pokrytego polichromią. Wnętrze kapliczki zamknięte jest neobarokową kutą kratą o motywach wolut i liści akantu. Wykonał ją prawdopodobnie ten sam warsztat co kraty w kaplicy mariackiej kościoła pod wezwaniem Wszystkich Świętych.

Przejdź do: